Afgelopen weekend waarop wij genoten hebben van het zeilen en het helemaal geen heftig weer was is er helaas toch niet ver van ons een zeiler om het leven gekomen doordat hij met een klap van de giek van boord werd geslagen en niet meer boven kwam. Een drama natuurlijk. Twee dagen later is het levenloze lichaam van de man gevonden.

Wat moet hier misgegaan zijn? We willen niet betweterig overkomen maar willen toch wat meer vertellen over veiligheidsmaatregelen. Ook om het thuisfront gerust te stellen. Niet alles is te voorkomen, maar veel leed wel.

We hebben in Nederland en ook in de ons omringende landen een zeer goed alarmerings- en reddingssysteem. Maak daar dan ook gebruik van zou je zeggen! Maar Nederland is zo liberaal. We verplichten elkaar niet zo graag iets.

Het reddingsvest
Het eenvoudigste reddingsmiddel is het reddingsvest. Raak je door de klap van een giek bewusteloos te water dan blijf je in ieder geval drijven. Dit ongeluk gebeurde dicht bij Enkhuizen. Op zo’n mooie zaterdag varen daar heel veel boten die de man uit het water hadden kunnen pikken. Maar wij verbazen ons erover hoe weinig met mooi weer het reddingsvest gedragen wordt. Alsof het dan niet nodig is. Tegenwoordig met de moderne reddingsvesten heb je alle bewegingsvrijheid waardoor het dragen ervan niet vervelend is. In Frankrijk kom je een sluis niet binnen als de bemanning geen reddingsvest draagt. Dat geldt niet in Nederlandse sluizen. In Nederland stellen we niet graag regels waar op gehandhaafd moet worden.

Plaatsbepaling drenkeling (PLB)
Zoals je eerder in ons blog hebt kunnen lezen hebben we in onze reddingsvesten nu ook PLB (Personal located beacon) aangebracht die alarmeert naar de marifoon op je eigen bootje eigen boot. Er wordt ook via AIS een locatie meegezonden voor alle dichtsbijzijnde boten Dit helpt nog beter om de drenkeling terug te vinden, helemaal op zee. Deze winter was op tv een serie over de KNRM (Koninklijke Nederlandse Reddingsmaatschappij). Daarin kon je zien hoe de vrijwilligers alles op alles zetten om mensen zo snel mogelijk te redden. Wij leerden daar nog van dat de snelheid van redden belangrijk is om te overleven. Onderkoeling is het grootste gevaar! Vandaar onze aanschaf van de PLB’s en ook aluminium warmtedekens.

Marifoon
Een belangrijk communicatiemiddel is natuurlijk de marifoon. Het telefoon verkeer tussen boten die bij elkaar in de buurt varen en andere stations zoals een sluiswachter of de kustwacht via radiofrequenties. In het geval van de drenkeling bij Enkhuizen zou een andere boot die hulpgeschreeuw hoorde een noodbericht verstuurd hebben. ‘Mayday, mayday, mayday’ is de noodoproep als je boot dreigt te zinken of wanneer er een man over boord is. De locatie van de boot wordt meegezonden en ook de bijbehorende code. Een marifoon draagt meestal tot ongeveer het einde van de horizon. Wij luisteren altijd uit, wat ook de plicht is als je een marifoon aan boord hebt.

Noodbaken (Epirb)
Dit is een noodsignaal dat via satellieten naar een kuststation gaat. Dit apparaat heb je voor het grijpen in je boot. Het is in de plaats gekomen van het ouderwetse vuurwerk, hoewel sommigen van mening zijn dat je ze bij verschillende omstandigheden kan/moet gebruiken. Mocht je boot zinken, en je dus geen communicatiemiddel meer hebt kan je met een Epirb een noodsignaal met plaatsbepaling uitzenden. Altijd fijn als ze weten waar ze moeten zoeken! Wij willen geen vuurwerk aan boord. Het noodvuurwerk is serieus vuurwerk waar je ook met beleid mee om moet gaan. Vuurwerk moet je ook iedere 3.5 jaar vervangen en moet weer op een deugdelijke manier afgevoerd worden. De batterij in onze Epirb doet het 10 jaar!

Reddingsvlot
Ik vertelde al dat onderkoeling een groot gevaar is. Mocht je boot driegen te zinken of is er brand aan boord dan moet je het schip verlaten liefst in een reddingsvlot. Nu zijn reddingsvlotten grote zware dingen. Zo’n 25 tot 30 kilo. Die bevestig je dan midden op je dek of achter op het hek. Maar die 30 kilo tillen we niet zomaar. Krijg je die nog wel het water in als het nodig is? Dit zijn vlotten die gemaakt zijn om 24 uur te overleven op zee. Wij vonden een lichtgewicht reddingsvlot (10 kg) die bedoeld is voor de kustwateren, om max zo’n 4 uur op te kunnen verblijven. Nou, langer lijkt me ook niet echt gezellig. En met een goed noodbaken hoeft dat ook niet. Deze past prima in onze bakskist en we kunnen hem allebei over de reling tillen. Wel eerst het touwtje aan de boot vastmaken. Ik las een verhaal van een kapseizend zeilschip. De zeilers hadden blijkbaar het reddingsvlot niet goed vastgemaakt. Die zagen hun reddingsvlot het ruime sop kiezen voor ze erin konden stappen. De zeilers zijn gelukkig wel gered.

Zeekaarten
Het hoort natuurlijk niet strikt onder de reddingsmiddelen. Maar er blijken nogal wat mensen zonder zeekaarten de zee op te gaan. Die hebben dan blijkbaar ook geen idee dat er voor onze kust zoveel zandbanken liggen en stranden daar nogal eens.

Veilige boot
Dan nog even over de veiligheid van onze boot zelf. We hebben een soort langkieler. Dat is de rompvorm. Daaronder zit een zwaard die je in en uit kan klappen. De stabiliteit van de boot wordt gehaald uit de rompvorm. Bij een kieljacht zit eronder de boot een diepe kiel die voor de stabiliteit zorgt. Deze kan bij aan de grond lopen afbreken. Stranden is nooit verstandig maar we hoeven daar minder bang voor te zijn dan een kieljacht. Als daar de kiel afbreekt kapseist het schip. Daar hoeven wij niet bang voor te zijn. Moderne zeiljachten zijn vrij open van achteren. Wij hebben een kuip met aan de achterkant een hekwerk. Je valt niet zomaar uit de kuip. Verder helpt het als je essentiële onderdelen goed onderhoudt. Dat is niet als bij een auto. Veel schippers doen het jaarlijkse onderhoud zelf. Wij laten er gewoon een vakman naar kijken net als bij onze auto. We hebben een boot waarbij je de zeilen kan hijsen vanuit de kuip. De giek loopt niet tot boven de kuip. Het valt niet mee om een klap van de giek te krijgen. Joost hoeft alleen op het dek te staan om de zeilbanden los te maken voor het hijsen en wanneer de zeilen gestreken zijn om de zeilbanden weer vast te zetten. Maar dan draait de motor nog of alweer en kan je snel naar een over boord geslagen persoon varen. We kunnen ook nog banden over het dek spannen waar je je aan vast kan maken als je bij wat meer golven of heftiger weer naar voren moet. Mocht je dan vallen dan blijf je aan de boot hangen.

We leven in de 21e eeuw. De tijd van ‘Op hoop van zegen’ waarbij vele schepen stranden en zonken, ligt al ver achter ons. Velen verdronken terwijl ze gewoon de kost probeerden te verdienen. Nu zeilen we in onze vrije tijd voor ons plezier. Staan er vele vrijwilligers klaar om ons indien nodig te redden. Laten we dan ook ons best doen om onszelf en de ander niet nodeloos in gevaar te brengen. En: steun de KNRM!