Over Joost

Beetje afhankelijk van de vakantie, de chauffeur of schipper. In het bezit van gitaar, spiegelreflex camera, laptop en vaarbewijs. En de persoon die er voor mag zorgen dat blog.koedijk.net functioneert.

Fijn Franeker (31 augustus 2023)

De winden waaien niet helemaal in onze richting. En in plaats van worstelen tegen de wind kiezen we ervoor een dagje in Franeker door te brengen. En ook omdat er af en toe pittige buien overtrekken is dat helemaal geen straf!

Maar tussen de ochtendbuien door schijnt de zon. Voor ons reden voor een korte wandeling naar het eerste terras dat open is. Komen we langs de plek die we zolang zochten – Gods’ akker. Verkeer op wielen mag er niet in. Het moet hier wel goed zijn!

Op het terras is er koffie en de onvermijdelijke Oranjekoek. Als we het tweede kopje op hebben vraagt een voorbijganger of het lekker toeven is op het terras. Zeker zeggen wij, wij hebben geen last van wind en de zon schijnt heerlijk. Echter geven we geen garantie voor hoe lang de volgende bui uitblijft. Via de bakker een korte wandeling naar de boot. Net op tijd binnen voor de volgende bui!

Een dag als deze is goed om de voorraden aan te vullen. Dus we lopen naar de Albert Heijn en komen een oud-collega van Ellen tegen voor een kort gesprek. In de winkel laden we onze kar vol en met volle rugzakken wandelen we terug.

Ook de watertank moet weer gevuld. We zien een kraan maar geen slang. Toch was de buurman gister even bezig met een slang – zou die ergens verstopt zijn. En na enig speurwerk blijkt die inderdaad achter een luik te zitten. Opgelucht laten we de tank volstromen. (Later maak ik ook nog het wierfilter schoon.) Als de havenmeester later het havengeld komt innen verteld hij Ellen waar we de slang kunnen vinden.

Franeker is ook de stad van het oudste werkende planetarium ter wereld. Ik was er eerder (al zeker twee keer) maar het kan het nu toch niet laten om nog eens te gaan. Ellen zal ondertussen de plaatselijke middenstand ondersteunen!

Een kleine tegenvaller is dat ik er niet met mijn museumjaarkaart in mag. Maar een toegangsprijs van EUR 6 houdt mij niet tegen. En dan loop ik langs allerlei telescopen, navigatiemiddelen, filmpjes (met ook André Kuipers) tot het tijd is voor de toelichting in de woonkamer van wolkammer Eise Esinga.

Ik maak me maar niet bekend als iemand die iets van Sterrenkunde heeft gestudeerd. Hoef ik ook niet de planeten in het planetarium in de juiste volgorde (Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter en Saturnus) op te noemen. Weet wel – door de foto’s van Ellen – dat het bijna volle maan is – en dat geeft het planetarium ook aan.

Na de uitleg ook nog even naar de bovenkant van het plafond gekeken. Uiteraard op zolder.

Terug op de boot is er ook tijd voor een puzzel en een boek. Voor het eten gaan we naar De Doelen. Tot mijn genoegen zijn er mosselen. En Ellen eet voor het eerst een stuk zeewolf. Het smaakt ons!

Als we terug op de boot naar buiten kijken blijkt de maan inderdaad vol. Precies zoals Eise Esinga had berekend!

Rustdag op Schiermonnikoog (29 augustus 2023)

Het bevalt ons goed op Schiermonnikoog en daarom blijven we nog een dagje. In de ochtend lekker rustig aan met rustig ontbijt, koffie en boodschappen. We bakken een eitje voor de lunch en kijken rond in de haven.

Na de lunch gaan we dan toch op pad. We willen de westkant van het eiland ook eens goed bekijken. Bij de eerste fotostop wordt op kleurrijke wijze landbouw bedreven.

We fietsen verder naar de Westerplas. Door de daar aanwezige vogelhut kennelijk een vogelaars paradijs. En dat klopt. Heel veel lepelaars – die je gewoon vanaf het fietspad kan fotograferen.

En dan trappen we even door tot voorbij de camping en gaan daar het strand op. De één zit graag tegen de duinen aan; de ander verkiest een rustplek op het strand.

Uiteraard een weids uitzicht over zee. Een enkele badgast gaat zwemmen aangemoedigd door een zonnetje dat doorbreekt. Ik heb meer oog voor de schepen in het verkeersscheidingsstelsel.

Hierna stappen we weer op de fiets. We moeten toch ook de witte vuurtoren van dichtbij gaan bekijken.

Hoewel, vuurtoren? Deze Zuidertoren is al in in 1909 gedoofd en heeft daarna ook als watertoren gediend. Wel leuk dat er een Monnik als windwijzer opstaat!

En met wat moeite lukt het ons de rode Noordertoren samen met de Zuidertoren op de foto te krijgen. Beide zijn even oud (uit 1853). Maar de rode toren wordt nog gebruikt (met lichtpatroon Fl(4) W 20s) en is zelfs permanent bemand als zeeverkeerspost voor de Oostelijke Waddenzee. Als we hier varen luisteren we via de marifoon naar ze op kanaal 5.

Daarna fietsen we nog even door het dorp en zien waar Schiermonnikoogers wonen. We leveren de fietsen in, doen een laatste boodschap en wandelen naar de haven. Daar wacht een rustige namiddag met een boek.

Na eten, afwas en koffie gaan we douchen. En nu luisteren we naar Katie Melua, drinken een Fanta of thee en eten een chipje.

Een heel eind varen (Greetsiel – Schiermonnikoog, 27 augustus 2023, 66,5nm gevaren)

Rond 8 uur hoogwater bij de sluis. Daarna dus stroom mee naar ‘buiten’ en voldoende water om over wat ondieptes te komen. En dus willen we om 7 uur uit de haven vertrekken. En dat lukt! Ellen vind ook nog even tijd om terug te kijken naar Greetsiel!

De sluiswachter zet zijn deuren vast voor ons open. We weten dat we in de sluis flink omhoog gaan en bereiden ons daar op voor. De sluiswachter heeft er daardoor kennelijk vertrouwen in – we schieten omhoog. Zo zijn we wel weer snel de sluis uit.

We kiezen voor een tochtje over het wad met twee ondiepten naar de Westerems. Zo hebben we onderweg opties als de weersomstandigheden veranderen. Vertrokken we met een zonnetje, al snel komt er bewolking opzetten. Ik wissel de zonnebril voor mijn gewone bril – niet de laatste wissel vandaag – en kan de volgende groene ton nu wel zien liggen. Probleemloos arriveren we op het brede water; aan de overkant ligt Eemshaven!

Stroom mee, de zeilen (met een rif) gehesen en halve wind varen we de Eems af. Daar is Borkum al aan bakboord.

En ook de zeehonden liggen nog steeds vlak aan de kust.

Ondanks de hoge snelheid inmiddels wel een klein zorgpunt. De wind is geruimd van Zuid naar Zuidwest. Dat was wel voorspeld maar wij hoopten dat het conform verwachting wat later zou komen. Dit betekent dat we nu het Rifgat moeten nemen en daardoor Noordelijker op zee uitkomen.

Op zee is ook één mooie andere boot. Een 40ft Wanderer die Borkum aan stuurboord laat liggen en langs de eilanden verder vaart.

We moeten hierna kruisen. Aan de buitenkant begrensd door het verkeersscheidingsstelsel. Aan de andere kant ondiepten en de kust; we gaan echter ook een keer eerder overstag om een bui te ontwijken.

Op een gegeven moment ligt het Westgat, het zeegat op weg naar ons doel, pal in de wind. En nu bij laag water aan de kust de stroom op zee keert, en nu tegen staat, heeft kruisen weinig zin meer. De motor moet aan; ook omdat we natuurlijk weer op tijd bij het zeegat moeten zijn en ons reisdoel alleen rond hoogwater bereikbaar is!

Het waait ook harder dan voorspeld. Dat geeft pittige golven. Het is dan ook tweeënhalf uur flink stampen tegen de wind in. Het grootzeil nog op voor enige extra stabiliteit. Ondertussen krijgen we ook een paar flinke buien over ons heen. Gelukkig is er altijd hoop op beter weer!

Dan draaien we het Westgat in. Dat is even geconcentreerd sturen terwijl we motorzeilen. Stroom mee, wind half in de rug, hoge golven en tussen de tonnen blijven. Gelukkig zijn we de enigen. En als we halverwege zijn krijgen we beschutting van het Rif en de Engelsmanplaat en nemen de golven af. Viel het eigenlijk best mee.

Ellen belt met de haven van Schiermonnikoog. Er is nog plaats voor ons. Behoedzaam sturen we door de steeds smallere geul. En we komen, zoals vooraf gepland, precies op hoogwater (even voor 20 uur) aan. Per marifoon wijst de havenmeester ons een plek. Blijkt er slechts genoeg ruimte als we een klein stukje uitsteken achter de steiger. Daar hadden we niet op gerekend – maar het komt allemaal goed.

Snel opruimen en koken. En nog even een foto van ons achteruitzicht maken.

Vanavond zijn er nog buien. Terwijl het blog wordt geschreven helpt de regen al zout van ons dek afspoelen. Langzaam worden we droog en warm. Het was een lange tocht!

Zee- en wadvaren (Langeoog – Greetsiel, 25 augustus 2023, 36,6nm)

Na twee dagen in een haven komt er bij ons onrust. Dan willen we weer verder. Er werd voor vandaag een westenwindje voorspeld – met af en toe ook een vleugje Zuidwest – en dan zou je dus naar het Westen kunnen varen.

Laag water nu zo rond half twaalf. Dat past mooi bij 9 uur vertrek uit Langeoog – stroom mee het zeegat uit. En dan kunnen we mooi om het middaguur weer een zeegat in. Ja, dat het het tijdstip van laag en hoogwater elke dag een uurtje opschuift heeft voordelen.

We verlaten het zeegat zonder problemen en hijsen de zeilen. Gezien de windrinchting is het Dovetief, het zeegat bij Norderney, bezeild. Maar ja, er is geen wind dus houden we de motor ook maar aan.

Bij Norderney weer de bekende boulevard. Aan de buitenkant is er een zeilwedstrijd aan de gang. Vast van het Duitse kampioenschap waar we vorige week op Norderney aankondigingen van zagen. Voor ons een reden dit weekend Norderney letterlijk aan bakboord te laten liggen. Met deze weinige hoeveelheid wind zijn de wedstrijden waarschijnlijk ook niet erg spectaculair.

Nee, wij kiezen na het zeegat weer voor het Memmert-Wattfahrwasser dat onder het eiland Juist doorloopt. En we zien zowel op een bank aan bakboord als op het brede strand aan stuurboord zeehonden.

Al motorzeilend hebben we best rustig aangedaan. Maar toch varen we ‘vroeg’ richting wantij. Te vroeg blijkt – we lopen vast. Maar geen nood – nog geen tien minuten later staat er wel genoeg water en kunnen we verder!

Op zee hadden we een lekker zonnetje. Maar sinds we op de wadden varen zitten er wolken voor de zon. En ja, daar valt af en toe wat uit. Genoeg om even regenkleding aan te doen. En ik heb een wijsje in mijn hoofd; iets met ‘I am Sailing’ of ‘<iets> in the rain’?

We gaan bakboord uit naar het Kopersandpriel en hebben wat moeite met het omvaren van een groene ton. Bij een volgende ton wordt er streng op ons gelet. (En voor de vogelkenners in de familie – Nee, dit is geen fuut!)

Via weer een ondiepte varen we naar de sluis van Leysiel. De oude haven, Greetsiel, die we vandaag als doel hebben uitgekozen, ligt tegenwoordig namelijk in een polder. Na het strijken van de zeilen varen we recht op de sluisingang af.

We kunnen gelijk de sluis invaren. Tegen onze verwachting in gaan we heel stuk naar beneden. Onze lijnen blijken gelukkig lang genoeg. En dan varen we het natuurgebied van de Leyhörn in. En daar, op het zoete water, zijn heel veel vogels!

Maar tot onze verrassing ook een zeehond. Wel fijn denk ik, zo zonder getijden, kun je eten en rusten wanneer je wil…

En zo rustend laten ze zich ook prima fotograferen. We zagen ook zwemmende zeehonden en bruinvissen maar die verdwenen onder water voordat we onze camera scherp hadden staan!

In de haven snel een plek gevonden. Aanleggen bleek wat lastig – ze hebben geen kikkers of iets dergelijks maar een metalen ring waar je je lijn doorheen moet halen. Dat valt al varend niet mee. Maar met een spring, wat heen en weer varen en een helpende hand liggen we dan vlot.

De havenmeester is al naar huis. We nemen een aanlegbiertje en gaan naar het stadje om een hapje te eten. Ellen krijgt niet wat ze bestelde, begint er wel aan, en dan wordt ruilen als de ober met het juiste gerecht aankomt lastig. Het smaakt haar echter zeer goed! De toetjes die volgen smaken zo mogelijk nog beter.

Op de wandeling terug ondervinden we ook weer de nadelen van zoet water. Er zijn veel muggen. Maar ongestoken komen we de boot aan en kijken we terug op een mooie zeildag met helaas iets te weinig wind!

Het betere eilandhoppen (Spiekeroog – Langeoog, 23 augustus 2023, 32,4nm gevaren)

Na twee dagen Spiekeroog begint het te kriebelen. Dan willen we het ergens anders gaan bekijken. Een eiland verder naar het westen ligt Langeoog. Vast ook leuk?

De wind wordt zuidwestelijk. Als we binnendoor over het wad gaan betekent dat niet zeilen want we willen niet laveren in de kleine geulen. Over het wad betekent ook een paar uur voor hoogwater (16:41uur) vertrekken zodat we rond hoog water op het wantij zijn. Nadeel natuurlijk dat je dan pas in de avond op Langeoog bent.

We kunnen natuurlijk ook buitenom over zee. Daar hebben we alle ruimte om te laveren. Wel moeten we dan een paar uur voor laag water (10:40uur) vertrekken om met de stroom mee het zeegat uit te varen. Dat is vroeg maar je hebt nog wel een middag op Langeoog. En voor het laveren heb je ook de tijd want het zeegat bij Langeoog willen we pas in als de vloedstroom weer goed naar binnen loopt!

En dus staat om 7 uur de wekker en varen we, terwijl de eerste nieuwe gasten naar Spiekeroog worden gebracht, voor half acht in de geul naar buiten. De zee is kalm en er staat een fijn windje. Een ook de kleuren op het wad zijn mooi!

Snel de zeilen omhoog en op halve wind de geul uit. Op de drempel staat nog ruim 2 meter water. Geen probleem voor onze langkieler met inklapbaar zwaard!

Na het ontbijt loeven we op en varen we een eerste slag tot een stukje voor het verkeersscheidingsstelsel voor commerciële schepen. En dan doen we gewoon nog twee slagen.

We komen ondertussen allerlei andere schepen tegen. Meest interessante is een marineschip dat heen en weer vaart. De kust wordt (ook hier) goed bewaakt! Zijn kleine zeilbootjes, in dit stuk met nogal wat gasleidingen, het grote gevaar?

Na twee slagen varen we mooi stroom mee de Accumer Ee, het zeegat tussen Langeoog en Baltrum, in. Het eerste stuk net teveel wind tegen om zonder motorhulp te kunnen zeilen. Komt er in de smalle geul ook nog een snelle jongen achterop. (Later leren we dat dit de snelle boot is voor dagtochtjes naar Helgoland. Leuk uitstapje!)

Wij zeilen ondertussen de bocht om en gaan steeds meer voor de wind. Al snel komt Langeoog in bereik van de camera.

Voor de haven strijken we de zeilen en varen door de geul naar de jachthaven. Daar staat een lastige wind maar met wat hulp van sterke mannen liggen we vlot op een goede plek! En hebben we een mooie dag gezeild.

Na de lunch en wat uitgerust te zijn willen we wat van het eiland zien. Het dorp is een eindje weg maar er gaat een treintje, de Inselbahn, vanaf de haven naar toe. Als we dan in het dorp fietsen huren, dat kan alleen daar, kunnen we een dagje rond fietsen en dan aan het eind met het treintje weer terug. Treintje rijdt alleen als de veerboot vertrekt / aankomt maar we kunnen de dienstregeling enigszins herleiden!

En na even wachten rijden we dan, samen met de veerbootpassagiers, naar het dorp.

Fietsen zijn zo gehuurd. Beetje onduidelijk blijft, uit het meegenomen kaartje, op welke paden alleen wandelen is toegestaan. De watertoren kunnen we ook vanaf het eiland zien. We parkeren, na een korte wandeling door een brede ‘hoofdstraat’, onze fietsen en wandelen naar dit uitzichtspunt.

Hierna willen we een strandtent om iets te drinken. We fietsen verkeerd en komen daarna ook nog op een (lang) wandelpad terecht. Dan maar een flesje bij een kiosk. En als die is achterovergeslagen alsnog naar het strand waar Ellen haar rustmoment pakt!

We zoeken in het dorp, wat weer wat toeristischer en grootser is dan Spiekeroog, naar een restaurant. Zeker een kwart heeft op Mittwoch een Ruhetag dus dat beperkt de keuze. We komen terecht in Dwarslooper, een echte Duitse tent! Ik kan de verleiding niet weerstaan om een zigeunerschnitzel en een biertje te bestellen.

Daarna fietsen we door het bos naar de haven. Daar vangt de Aquamarijn, bij laag water, nog een laatste straaltje zonneschijn. De wind is gaan liggen; het wordt vast een rustige nacht.